De impact van plastics op de mondzorg en het streven naar duurzamere alternatieven

Mede gestuurd door de wet- en regelgeving op het gebied van hygiëne en infectiepreventie is er binnen de mondzorg een zeer groot gebruik van wegwerpproducten. Daarnaast is er een sterke tendens om de workflow handig en overzichtelijk te maken. Daarbij is het eenvoudiger om gebruikte producten weg te gooien dan herbruikbare producten te gebruiken. Deze producten worden tegen lage kosten in lagelonenlanden geproduceerd, eenmalig gebruikt en vervolgens weer weggegooid. Naast de CO2 uitstoot van productie en vervoer, creëert de verwerking van deze enorme stapel afval veel CO2. Lees meer over de toekomst van plastics in de tandheelkunde.

Door de veelzijdigheid aan materiaaleigenschappen is plastic een prachtig en goedkoop product en heeft een grote vooruitgang gezorgd. Neem bijvoorbeeld de plastic tandenborstel. Juist plastic heeft ervoor gezorgd dat de tandenborstel voor iedereen wereldwijd beschikbaar werd. Dit heeft voor een enorme verbetering van mondgezondheid gezorgd.

Er zijn al vele initiatieven om gebruikt plastic te verzamelen en als grondstof te gebruiken voor nieuwe producten. De manier van het scheiden van afval en dus het gedrag van de gebruiker/consument is daarbij erg belangrijk. Plastic kan alleen een mooie grondstof worden als er monostromen van eenzelfde soort materiaal gemaakt kunnen worden. Daarnaast zijn niet alle plastics of combinatie van plastics weer te smelten tot nieuwe grondstof. Het gebruik van plastic is op zichzelf niet erg mits het juiste plastic gebruikt is en de keten tot hergebruik gesloten is. In de mondzorg is het tot nu echter erg lastig om gebruikte plastics, die met patiënten (speeksel of bloed) in contact geweest zijn te scheiden en dus her te gebruiken. Nagenoeg standaard verdwijnt dit afval in de verbrandingsoven.

Binnen de mondzorg ontkomen we niet aan het gebruik van plastic. Dus hoe kunnen we nu op dit gebied milieuvriendelijker bezig zijn? De belangrijkste stap daarbij is minder gaan gebruiken en daar waar mogelijk toch herbruikbare materialen gaan gebruiken. Nieuw onderzoek moet uitwijzen of het toegenomen water en energie gebruik, om deze instrumenten schoon te maken, op weegt tegen de milieubelasting van verbranden. Maar de huidige inzichten stellen dat hergebruik minder belastend is. Lees meer over duurzamere mondzorg.

Men is al in de jaren 90, van de vorige eeuw, op zoek gegaan naar plastics die wèl afgebroken kunnen worden en dezelfde materiaaleigenschappen van de niet-afbreekbare variant hebben. Inmiddels kennen we deze plastics als bioplastic of ‘biobased plastics’. Bioplastic is gemaakt van planten zoals maïs, suikerriet of aardappels. De grondstoffen hebben eerder CO2 in zich opgenomen en dragen daarbij niet bij aan de uitstoot van CO2. Ook de productie van deze plastics stoot minder CO2 uit. Groot economisch voordeel voor bedrijven is overigens, minder afhankelijk te zijn van de wisselende olieprijs.

We zitten in een transitie naar een milieuvriendelijker gebruik en verwerking van producten. Grondstof schaarste en daarmee toenemende prijzen maar ook bewustwording van producten en gebruikers zijn elementen die deze transitie zullen blijven voeden. Wat vandaag de standaard is zal volgend jaar achterhaalt zijn. Het is van groot belang om als gebruiker de producent te blijven aansporen te streven naar een duurzame benadering. Maar als gebruiker is het belangrijk om te trachten zoveel mogelijk te scheiden monostromen van toekomstige grondstof te creëren. Op plastic gebied moeten we dus voorlopig inzetten op hergebruik van eerder geproduceerde plastics van fossiele brandstof. Daar waar mogelijk gebruik maken van biobased plastics mits deze goed gescheiden gehouden kunnen worden van de overige plastic stromen. Hopelijk zal in de toekomst de bulk aan biobased plastics zo groot zijn dat er een omslag komt en de fossiele plastics niet meer gebruikt gaan worden.

Lees meer over de toekomst van plastics in de tandheelkunde.